De waarde van skills voor beroepsonderwijs en arbeidsmarkt

CompetentNL is de Nederlandse skillstaal in ontwikkeling. Wat betekent dat? Een interview met Yvonne Vogelenzang, bij SZW manager van het programma voor de ontwikkeling van CompetentNL, en Janneke Voltman, programmamanager bij Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), één van de programmapartners.

Skills is een parapluterm voor vakvaardigheden, een deel van persoonlijke vaardigheden en de kennis die je nodig hebt. Kortom, alles wat je inzet om een bepaalde taak uit te voeren. En wat je dus kunt leren in een opleiding.

Wat is precies de waarde van skills voor het beroepsonderwijs?

Janneke Voltman: “Als ik het kort samenvat is die meerwaarde, dat we bij skills uitgaan van de persoon in kwestie. De werkende, de werkzoekende, de student. Wat hebben mensen al in huis en wat moeten zij nog leren op het gebied van ontbrekende skills? Welk opleidingsaanbod kan het beroepsonderwijs hiervoor ontwikkelen? Zodat mensen sneller inzetbaar zijn op een nieuwe baan en gestimuleerd worden om zich te blijven ontwikkelen.”

Wat kunnen we er meer of beter mee op de arbeidsmarkt?

“Op de arbeidsmarkt is er al langere tijd een grote krapte. Zeker in bepaalde sectoren, maar eigenlijk over de volle breedte. Tekortsectoren redden het niet hun vervangingsvraag te beantwoorden met de reguliere instroom van schoolverlaters. Dus er moeten mensen worden aangenomen met een andere achtergrond dan waar ze oorspronkelijk voor waren opgeleid. En ook bijvoorbeeld mensen uit het buitenland,” vervolgt Voltman. “Dan merken we dat het nodig is om in beeld te krijgen wat voor skills mensen al beheersen. De volgende stap is dan om vraag en aanbod beter te verbinden door één uniforme taal te ontwikkelen voor het beschrijven van skills. Die taal, dat is CompetentNL.”

Yvonne Vogelenzang: “CompetentNL is uniek in vergelijking met ESCO en O*NET, doordat wij verbinding maken met het onderwijs, te beginnen bij het mbo. ROC’s en andere mbo-scholen hebben de ambitie om modulair en flexibel opleidingsaanbod te creëren. Tegelijkertijd vraagt de arbeidsmarkt om mensen met specifieke vaardigheden en kennis. Om hierop in te spelen, moeten de scholen het opleidingsaanbod anders kunnen organiseren. CompetentNL kan behulpzaam zijn om het onderwijs modulair en flexibel in te richten.”

Ze vervolgt: “Stel dat iemand binnenkomt die al werkervaring heeft en zegt: ‘Ik wil deze baan, maar ik heb een skills-gap omdat ik nog een aantal skills mis.’ Kunnen jullie mij helpen die ontbrekende skills te ontwikkelen’? En dat die dan een bijscholingsmodule kan volgen, in plaats van een volledige driejarige opleiding. Op die manier kunnen scholen inspelen op individuele leerbehoeften en de eisen van de arbeidsmarkt. CompetentNL kan verder ook een rol spelen bij de validering van skills, als uniforme skillstaal voor Nederland met skills die door het onderwijs in de praktijk kunnen worden gevalideerd.”

Inspirerende voorbeelden

Uit de pilots van CompetentNL zijn al goede voorbeelden naar voren gekomen. Zo is er ROC Nijmegen, dat met regionale partijen een pilot uitvoerde rondom skills in de zorg. Zij keken hoe ze samen met een werkgeversorganisatie konden definiëren wat in de praktijk aan skills wordt gevraagd. En waar zij als ROC toe opleiden. Om te kijken waar de match nog beter aansluit. Ze hebben ook studieprogramma’s en kwalificatiedossiers van soortgelijke opleidingen met elkaar vergeleken. Wat daar op basis van skills naar voren komt, waar de overlap zit, en wat ze wellicht modulair of gezamenlijk kunnen aanbieden.

Veel bedrijven of branches zitten knel, omdat ze geen mensen kunnen vinden. Dan is het belangrijk om in de arbeidsmarktregio met elkaar het gesprek en de samenwerking te organiseren. Dat doen ze bijvoorbeeld in Noord-Nederland met de Matching & Carrièretool, ook lid van de Community of Practice, die eerder een pilot uitvoerde samen met partijen op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt.

Skillsgerichte arbeidsmarkt

Janneke Voltman: “Er wordt veel gesproken van een skillsgerichte arbeidsmarkt. Maar het zijn dus arbeidsmarkt én onderwijs die samen en in verbinding meer skillsgericht moeten worden. Een belangrijke afnemer wordt Leeroverzicht.nl. Daar kun je straks op basis van skills opleidingen zoeken die bepaalde skills aanbieden. Bovendien kun je daar dan zien dat je vrij snel aan de slag kunt in bijvoorbeeld de kinderopvang, met passende scholing. In deze en andere sectoren worden ontwikkelpaden ingericht . Doel: je skills-gap dichten met een korte aanvullende opleiding om over te stappen naar of te gaan werken in een tekortsector.”